Akreditif Ödeme Yöntemleri: Sight Akreditif Nedir ve Ödeme Ne Zaman Gerçekleşir?
Akreditifler, uluslararası ticarette ödeme güvenliğini sağlarken, ödemenin hangi yöntem ve vade ile yapılacağını açıkça belirtmek zorundadır.
UCP 600 güncel akreditif kurallarına göre, bir akreditif belgelerin ibrazında ödeme (Sight Payment), vadeli ödeme (Deferred Payment), poliçe kabulü (Acceptance) veya iştira (Negotiation) yöntemlerinden hangisi ile kullanımda olduğunu belirtmelidir.
Bu açıklamalardan da anlaşılacağı gibi, açılan her akreditif belirli bir ödeme vadesi (tenor) belirtmek zorundadır.
Akreditiflerdeki Ödeme Seçenekleri
Vadeli ödeme ile açılan akreditiflerde ödeme, taşıma belgesinden belirli bir gün sonra veya fatura tarihinden belirli bir gün sonra gibi farklı şekillerde düzenlenebilir.
Poliçe kabullü akreditiflerde ise hem vadeli poliçeler kullanılabilir hem de görüldüğünde ödenecek şekilde poliçeler düzenlenebilir.
Akreditif kurallarının izin verdiği dört temel ödeme seçeneğine ek olarak, Swift platformu MT 700 Akreditif Açılış Swift Mesajında kullanılan 41a maddesi altında "Mixed Payments" (Karışık Vadeli Ödemeler) seçeneğini de eklemiştir. Böylece, Swift mesajlarında
- By Acceptance,
- By Def Payment,
- By Mixed Pymnt,
- By Negotiation,
- By Payment olmak üzere 5 farklı ödeme vadesinden biri ile karşılaşılır.
Sight Akreditif Nedir?
Akreditif kurallarında geçen ve belgelerin ibrazında ödemeyi açıklayan "Sight Payment" terimi, Swift mesajında "Payment" olarak karşılık bulmaktadır.
Sight akreditif veya İngilizce'deki gayri resmi kullanımının tam karşılığı olan "at sight letter of credit" teriminin Türkçe'deki karşılığı "görüldüğünde ödemeli akreditif" olarak tanımlanmaktadır.
Görüldüğünde ödemeli akreditif denildiğinde, evrakların amir bankaca veya varsa teyit bankasınca akreditif şartlarına uygun (uygun ibraz) bulunması durumunda ödemesi yapılacak akreditif anlaşılmalıdır.
Akreditif Belge İnceleme Süresi ve Ödeme
Bankaların kendilerine ibraz edilen evrakları incelemek için UCP 600 kuralları uyarınca 5 iş günü süreleri vardır.
Bu süre içerisinde kendisine ibraz yapılan amir banka veya teyit bankası, ibraz edilen belgeleri incelemeli ve eğer akreditif şartlarına uygun bulmuş ise, at sight bir akreditifte ödemeyi gerçekleştirmelidir.
Ödemenin Gecikmesine Yol Açan Diğer Faktörler
Her ne kadar "görüldüğünde ödemeli" olarak adlandırılsa da, bazı durumlarda akreditif metinlerinde rambursman (bankaların birbirlerine ödeme yapması) için ilave sürelerin yazıldığı görülmektedir.
Örneğin, pek çok Cezayir akreditifinde 12 günlük rambursman süresi akreditif metnine eklenebilmektedir.
Böyle bir durumda, her ne kadar akreditif at sight da olsa, ödemenin ihracatçıya ulaşması, bankanın inceleme süresi (5 iş günü) ve ilave rambursman süresi gibi faktörler nedeniyle, belge ibrazından itibaren 20-25 günlük bir süreci alabilmektedir.
Rezervin Ödemeye Etkisi
Yukarıda belirtilen süreler, belgelerin akreditif şartlarına tam olarak uygun ibraz edildiği varsayılarak hesaplanmıştır.
Eğer ibraz edilen evraklarda uygunsuzluklar (rezerv) tespit edilmiş ise, bu durumda ödemenin çok daha fazla gecikmesi veya rezervlerin amir tarafından kabul edilmemesi durumunda hiç gerçekleşmemesi olasıdır.
Dolayısıyla, görüldüğünde ödemeli akreditiflerde dahi, ödemenin zamanında alınabilmesi için uygun evrak ibrazı ve akreditif metnindeki tüm şartlara dikkat edilmesi büyük önem taşır.